ویندوز 32 یا 64 بیتی؟!

64 بیتی به چه مفهومی است؟

در اصل اصطلاح 64 بیت به عملکرد پردازنده باز می گردد. اگر پردازنده ای 64 بیتی باشد، می تواند در هر عملیات 64 بیت را پردازش کند، در حالی که پردازنده 32 بیتی فقط نصف این مقدار را در آن واحد انجام می دهد. بنابراین سیستم عاملی که برای استفاده ی بهینه از قابلیت های پردازنده 64 بیت طراحی شده ، نسبت به سیستم عامل 32 بیتی از کارایی بیشتری برخوردار خواهد بود.

هیچ شکی نیست که آینده از آن 64 بیتی ها است. اگر کاربر قدیمی باشید، حتما به خاطر دارید که در دهه ی 80 میلادی،پردازنده های 16 بیتی حاکم بودند و بعد پنتیوم های 32 بیتی و پردازنده های Athlone جای آن ها را گرفتند. اکنون با عرضه ی انبوه سخت افزار و سیستم عامل 64 بیتی، دوران 32 بیتی ها به ثانیه های آخر خود رسیده است.

اما حرکت به سوی پردازنده های 64 بیتی نیاز به انقلاب ندارد. معماری ساختار 64 بیتی، که ابتدا AMD و بعد اینتل آن را عرضه کرد، با ساختارهای پیشین خود سازگار بوده و از معماری X86 پشتیبانی می کند. این بدان مفهوم است که همچنان قادر خواهید بود تا در پردازنده های 64 بیتی نیز از سیستم عامل و برنامه های 32 بیتی استفاده نمایید. در واقع همین حالا نیز ممکن است چنین کاری را انجام داده باشید.

حرکت به سوی ویندوز 64 بیتی

از امتیازات پردازنده های 64 بیتی فقط هنگامی می توان بهره گرفت که سیستم عامل روش کار با آن را بداند. خوشبختانه از همان زمانی که تراشه های 64 بیتی عرضه شده اند، مایکروسافت نیز نسخه های 64 بیتی را ارایه کرده است. ویندوز 64 بیتی XP در اوایل سال 2005 و نسخه های مختلف 64 بیتی ویستا نیز از همان آغاز عرضه ی ویستای 32 بیتی حضور داشته اند.برای ارتقای 32 بیت به 64 بیت فقط کافیست چند مرحله طی شود. برای شروع باید اطمینان حاص گردد که سیستم و قطعات جانبی آن با سیستم عامل 64 بیتی سازگارند که البته در حال حاضر تمام قطعات جدید این سازگاری را دارند. در گام بعدی باید سی دی نصب ویندوز 64 بیتی را تهیه کنید. همانطور که قبلا اشاره شد، برای نگارش های XP ، Vista و ویندوز 7، نسخه های 64 بیتی ارایه شده است اما در اینجا فقط نصب ویندوز 7 را به شما پیشنهاد می کنیم. در مرحله بعد ارتقا به نسخه 64 بیتی انجام خواهد گرفت که این کار فقط با نصب مجدد سیستم عامل امکان پذیر است و به هیچ عنوان نمیتوان نسخه 32 بیتی را به 64 بیت آپدیت کرد. همچنین به درایور های 64 بیتی نیز در این سیستم عامل نیاز است.

بررسی قابلیت پشتیبانی از 64بیت در پردازنده ها

تمام پردازنده های تولیدی AMD و اینتل در چند سال گذشته، 64بیتی هستند. می توانید برای بررسی این قابلیت در پردازنده سیستم خود به اینترنت مراجعه کنید و یا اگر با ویستا کار می کنید، با مراجعه به قسمت اطلاعات سیستم (Control Panel/Performance Information) از این وضعیت مطلع شوید. البته برای این کار می توانید از بسیاری از ابزار های بررسی سخت افزار سیستم نیز همچون SiSoft Sandra یا EVEREST و دیگر ابزار های موجود، کمک بگیرید. فاکتور دیگری که باید مدنظر داشته باشید، سازگاری با تجهیزات سخت افزاری است. درایو های 32بیتی در نسخه 64بیتی عمل نمی کنند. بنابراین اگر می خواهید تجهیزات و سخت افزار موجود را حفظ کنید، باید درایو 64بیتی آنها را بیابید. این امر برای محصولات چند سال اخیر اصلا مشکل نیست، اما برای قطعات قدیمی تر باید به سایت سازنده ی آنها مراجعه کنید. به خاطر داشته باشید که ویندوز7 از درایور های ویستا پشتیبانی می کند. بنابراین اگر ابزار خاصی درایور مختص به ویندوز7 رانداشت، همچنان قابل استفاده خواهد بود.

خبر خوب دیگر آنکه نیازی نیست نگران سازگاری برنامه ها باشید. تقریبا تمام برنامه های 32بیتی امروزی را می توان روی نسخه 64 بیتی نصب کرد و بذون هیچ مشکلی با آنها کار کرد.تنها در خصوص ابزار هایی مشکل خواهید داشت که با فایل های سیستمی و پایه ای ویندوز کار داشته باشند (همچون ضدویروس ها و کدک های ویدیویی) و یا برنامه هایی که فقط برای سرگرمی توسط برنامه نویسان کم تجربه نوشته شده باشند. همچنین اصلا ارزش آن را ندارد که بگوییم برنامه های 16 بیتی (همچون بازی های قدیمی تحت داس) در ویندوز 64 بیتی پشتیبانی نمی شوند. البته برنامه های ثالث مانند DOSBOX X86 برای این کار وجود دارند.

حال برای آنکه پاسخ به این سوال که اصلا چرا باید سیستم عامل را به نسخه ی 64بیتی ارتقا دهیم، فقط کافیست به سه امتیاز ذاتی این سیستم عامل اشاره کنیم:

اول آنکه  از لحاظ تئوری ابزارهای 64بیتی خیلی سریع تر از همتاهای 32بیتی خود اجرا می شوند. گذشته از این پردازنده های 64بیتی در هر عملیات ساده می توانند دو برابر میزان بیت های معمول را پردازش کنند.

همچنین پردازش 64بیتی دقت محاسباتی بیشتری ارائه می دهد. یک مقدار باینری 64بیتی می تواند بیانگر مقدار دسیمالی در حدود 14 رقم مهم باشد، در حالی که بیت های 32بیتی فقط می توانند در حدود 7 رقم را بیان کنند. اگر ابزار 32بیتی بخواهد دقت 64بیتی داشته باشد، باید مقدار Double Percision را بین دو رجیستر پردازنده گسترش دهد که این امر بسته به عملکرد می تواند کارایی کمتری ارائه دهد و کار با آن نیز کندتر خواهد بود.

البته در عمل هیچ یک از این موارد که عنوان شد تاثیر چندانی بر کارهای روزمره شما نخواهد داشت. بخشی از این به دلیل آن است که این ویژگی ها فقط سرعت محاسباتی را برای چند سناریوی خاص که شدیدا به محاسبات متکی هستند، افزایش می دهد. یکی از این ابزارهای اینچنینی، رمزنگاری پیچیده است. بنابراین اگر معمولا با اطلاعات رمزنگاری شده سروکار دارید، انتقال به 64 بیت کارایی شما را بهبود خواهد بخشید.

اما معمولا ابزارهایی که نیاز به کارکرد سریع و دقیق دارند، به هیچ وجه متکی به پردازش 32بیت یا 64بیت نیستند. بلکه از فناوری هایی همچون SSE بهره می برند که به آنها اجازه می دهد حتی در پردازنده های 32بیتی با رجیستر های 128بیتی کار کنند.

سومین تفاوت بین سیستم عامل 32بیتی و 64بیتی همان چیزی است که در دنیای واقعی اختلافی چشمگیر را بین این دو ایجاد می کند.

پشتیبانی از رم بیشتر : امتیاز بزرگ 64بیتی

در سیستم 32بیتی، پردازنده می تواند تا 2 به توان 32 نقطه مختلف از حافظه سیستم را آدرس دهی کند. این بدان مفهوم است که پردازنده 32 بیتی می تواند تا 4 گیگابایت رم را پشتیبانی کند و اگر بیش از این میزان رم برای سیتم تهیه شود، مقدار اضافه نادیده گرفته خواهد شد.

البته همین میزان 4 گیگابایت وقتی در سال 1993 میلادی در ویندوز NT 3.1 (اولین نسخه از ویندوز 32بیتی) معرفی شد، حافظه بسیار عظیمی به شمار می رفت که هیچ گاه قابل تصور نبود بتوان از تمامی این حافظه استفاده کرد. در آن زمان سیستم ها معمولا از 4 مگابایت حافظه استفاده می کردند.

از آن زمان تاکنون، استفاده از کامپیوتر به شدت افزایش پیدا کرده است. اکنون انتظار داریم کامپیوترمان حتی در کارهای سنگین پردازش ویدیوئی و تصویری نیز از سرعت قابل ملاحظه ای برخوردار باشد. بنابراین نیاز به رم سیر صعودی داشته است. اگر امروز کامپیوتری خریداری کنید، حداقل 2 گیگا بایت رم خواهد داشت که به طور حتم در آینده ای نه چندان دور به 4 و 8 گیگابایت افزایش خواهد یافت.

تحقیقات و بررسی های انجام شده نشان می دهد که به طور معمول مقداررم در طی عمر هر سیستم همواره ارتقا داده می شود. بنابراین حتی اگر امروز سیستم 32بیتی خوبی داشته باشید، در آینده که می خواهید میزان رم آن را ارتقا دهید، با محدودیت فضای آدرس دهی آن مواجه خواهید شد. این محدودیت حافظه در 32بیت خیلی بدتر از آن چیزی است که به نظر می رسد:  برخی از آدرس ها برای منابع سیستمی همچون حافظه گرافیکی رزرو شده اند. بنابراین نمی توان از تمامی 4 گیگابایت حافظه رم نیز به طور کامل استفاده کرد. برای مثال نسخه 32بیتی ویندوز ویستا حداکثر حدود 3.4 گیگابایت فضای رم را تشخیص داده و از آن استفاده می کند.

حال با فضای آدرس دهی 64بیتی، تمامی این مشکلات محو می شوند. از لحاظ تئوری یک سیستم عامل 64بیتی می تواند تا 16 میلیون ترابایت حافظه رم را پشتیبانی کند. اما انتظار نداشته باشید در آینده ای نزدیک سیستم ها چندین هزار گیگابایت رم داشته باشند. نگارش 64بیتی نسخه های Professional ، Enterprise و Ultimate ویندوز 7 حداکثر از 192 گیگابایت رم پشتیبانی می کند، در حالی که نگارش 64بیتی نسخه Home فقط 16 گیگابایت رم را پشتیبانی می کند. این به شرطی است که مادربورد نیز از این ظرفیت پشتیبانی به عمل آورد. اغلب مادربرد های امروزی در بازار از 8 یا 16 و یا نهایتا از 32 گیگابایت رم پشتیبانی می کنند و هنوز باید منتظر باشیم تا مادربردی ببینیم که بیش از 32 گیگابایت رم را پشتیبانی کند.

دیگر امتیازات 64بیتی

سیستم عامل 64بیتی ضرورتا قوی تر ار همتای 32 بیتی خود نیست، اما مایکروسافت فناوری های دیگری نیز به نسخه 64 بیتی افزوده است که باعث بهبود امنیت و پایداری آن شده است.

 یکی از این موارد Kernel Patch Protection است که مانع از اعمال تغییرات در فایل های کلیدی ویندوز توسط نرم افزار های ثالث می شود.

دیگری Data Execution Prevention است که اگر توسط پردازنده پشتیبانی شود، مانع از اجرای کد در بخشی از حافظه که به عنوان دیتا مشخص شده، می شود و بدین ترتیب آسیب پذیری های بالقوه را مسدود می سازد.

بارزترین تغییر نیز آن است که نسخه های 64 بیتی ویندوز به طور خودکار مانع از نصب درایورهایی می شوند که امضای الکترونیکی معتبر ندارند. این ویژگی باعث می شود که سیستم خیلی دیرتر به واسطه ی درایورهای تست نشده و یا ویروس هایی که از ماهیت جعلی درایور استفاده می کنند، از پای در آید. از طرفی دیگر دستکاری در تنظیمات درایور توسط کاربر را نیز سخت تر می سازد.

البته برای بهره مندی از این مورد آخری لازم نیست حتما از معماری 64 بیتی برخوردار باشید. اگر در ویندوز 32بیتی نیز هنگام پرسش سیستم مبنی بر نصب درایو فاقد امضاء پاسخ منفی را برگزینید، از همین میزان امنیت برخوردار خواهید شد.

نکات مهم در نصب ویندوز 7 نگارش 64بیتی : 

1- یکی از نکات مهم، پشتیبانی سخت افزارها از ویندوز 64 بیتی است. اگر کامپیوتری دارید که در 5 سال اخیر خریداری کرده اید قاعدتا نباید با مشکلی در 64بیتی کردن ویندوز آن مواجه شوید. برای اغلب پرینترها، دوربین ها و دیگر تجهیزات جانبی درایور 64بیتی وجود دارد هرچند احتمالا با مشکلاتی در رابطه با درایور اسکنرها، کارت های صدا و دیگر تجهیزات قدیمی تری که در حال حاضر در ویندوز ایکس پی کار می کنند،مواجه خواهید شد. البته قطعا قسمت هایی که بر روی مادربرد قرار دارند مثل کارت صدای آنبورد و گرافیک های آنبورد با مشکل درایور مواجه نخواهند شد. آن قطعاتی هم که دارای درایور 64بیتی نیستند، اکثرا به دلیل قدیمی بودن توسط تولید کنندگانشان پشتیبانی نمی گردند.

2- اگر هیچ درایوری برای قطعه مورد نظرتان پیدا نشد، مجبورید به درایور های قدیمی تر که تحت سیستم عامل های پایین تر هستند مثل درایورهای ویندوز ایکس پی، عقب نشینی کنید. حتی درایورهایی که برای ویندوز 2003 نوشته شده اند نیز میتواند در ویندوز 7 مورد استفاده قرار بگیرد. البته باید به این نکته توجه داشته باشید که این درایورها باید 64بیتی باشند. اما این نکته را نیز مد نظر داشته باشید که هیچ ضمانتی برای عملکرد صحیح آن وجود ندارد ولی ارزش امتحان کردن را دارد.

3- بعضی از درایورهای 64 بیتی ویندوز های قدیمی تر در ویندوز 7 قابل نصب نبوده و روال نصب آنها منجر به بروز خطا می گردد. علت آن است که سیستم عامل، ابتدای فایل درایور را بررسی می کند و به دلیل اینکه عبارت ویندوز 7 نسخه 64 بیتی را ذکر نکرده مانع نصب آن می گردد. این مشکل را می توان با کلیک راست بر روی فایل راه انداز درایور و انتخاب Compatibility mode ، به راحتی حل کرد.

 

منبع با کمی تغییر و ویرایش : مجله رایانه خبر